Pawlpi Bishopte Kikupkhawmna

Pawlpi Bishopte Kikupkhawmna

The Synod on Synodality

 

Bishopte Kikupkhawmna Pope Paul Aguhna’n ana phu ahi. Pawlpi sungah suhsieng ding bang aom ahei chia kikupna ahia, angaina in Pope in aguon ahia, kihotuona vai ahi.

1.- WHAT IS THE SYNOD OF BISHOPS

 

Koiteng e tami kikupkhawmna pang thei? Bishopte ma ahi, ahi’n tulai in apang kibelap deu.

Gam khat a innpi tokhawmna toh kibang ahi samsih a, unau sanggam kikupkhawm ahibo hi.

CARD. MARIO GRECH  

Secretary General, Synod of Bishops

Cardinal Mario Grech in hichi’n agen a, tami kikupna hi hinsunga sil pieng khat ahia, thasenna zong ahi, hagau siengtho hilna akingai gige hi.”

 

Kikupkhawmna hing kuon bishopte’n thu alui dingtenguh ana kigin masah un ngai mama. Amahaw diocese chiet ah bang kisapna aom e, athei masah uh angaia, amahaw ngaidan lui dinga hing kuon ahisih uhi. A diocese uh buoina bishop dangte’n ngai heh, za u’heh chia hing kalsuon  ahizaw uhi.

FR. DARIO VITALI  

Consultant, General Secretary of the Synod

“Pope in tamveipi agenta a, khat leh khat thugen kingai pieh vai, tam pawlpi in atulmaw zaw hi achi hi. Democracy, mipi uhna gam khat ah atamzaw thu akipeipi hi, ahi’n pawlpi kikuptuona ah sensus fidei kichi, Pasian pan a ahing kuon tahsanna, akituisawpsa mipite’n ana san dinguh athupi pen ahia, Hagau Siengtho nasepna zong akichi hi.”

2.- HOW TO LISTEN

 

Kikup sunga thupi pen ahileh thungaina ahi. “Pope Francis in thuhil sawm ang theisah nuom” chia na giel Topa Carlos Martinez Oliveras in hilchienna ana neia, tamteng sim lochin, Pope gen nuomteng akimta hi achi hi.

FR. CARLOS MARTÍNEZ OLIVERAS  

Theologian

Pope in “Evangeli Gaudium” (Kipahna Thuhoi Thupha) kichi alaihahna ah agen jota a, amasa in Pasian pawlpi mite’n bang angaituo uoi, tua ngai masa vai, anina ah bishopte’n lungsim khuongaina nei henlen, bang panmun ila ding uoi chi’n kikum uh henlen athumna ah hoiva achitenguh pope atheisah ding uh angai hi. Thutanna pen pope beh in anei thei hi.

 

 

Rome a akikup jo un, bishopte’n a diocese chiet u’ah kikupna anei kia ding ua, mipite aw angai pieh masa ding uhi. Tuajo in amahaw gamkaia a bishopte kikupna ah a thutante uh alui ding ua, Rome a akikup kia chiengun thu ang tutte uh alui ding uhi. Hichi’n tulai in bishopte’n mipite akikuppi teitei uhi.

3.- SYNODALITY: MORE THAN JUST THE SYNOD OF BISHOPS

Hoinu

Tutung bishopte kikupna ah pawlpi kisapna josie kisusieng va chi om tuon samsih.

 

BP. LUIS MARÍN DE SAN MARTÍN    

Under Secretary of the Synod of Bishops

Bishop Luiz Marin de San Martin gendan ahileh, pawlpi chinlana josie bishopte khut a ngap sieng ding zong hituonsih. Diocese josie ah pastoral council, parish council leh bishops’ conference aom hi. Amahaw ahing kikup masah uh angai hi.

4.- SYNODALITY: ESSENTIAL ELEMENT OF THE CHRUCH

POPE FRANCIS

October 17, 2015

 

October ha, 2015 kum inzong Pope Francis in bishopte toh kikupna khat ana neia sil phasa khat ana kikuppi hi.

Tu kum zabi 2020 a dingin tami kikupna in pawlpi hing kheel va chi kinep om mama. Pope tuomtuom in ahun ahun a hichia kikupna nei let ding ana dei mama ua, azong ana kinei zing hi. Hichi’n pawlpi ki uhdan ahing kisuh deu hi. Tambang kikupna ah pawlpi masate tawndan akizui thei gige hi.

 

 

Pope in kikupkhawmna a hing kuonte avaidot hi

 

Tutung bishopte kikupna a gam tuomtuom pan a hing kalsuon bishopte Pope Francis in ana vaidot hi.

Pasian thusiem leh Ratzinger Nuomman mu Fr.Paul Bere zong akichiel a, ama penBurkina Faso gam a hing kipan ahi, tuaban ah Spain pan a hing kipan, Pasian thu siem Pi Cristina Inoges zong akichiel a, amanu’n bishopte kikupna (Synod of Bishops) kichi ahil chien ding hi. Tua kikal ah Pope Francis inzong thu leh la tom khat azep ding hi.

Pope Francis in ahing kikhawm lamkaite kungah ama ngaidan phasa khat alui dinga tualeh Kelnguoi ching siem lim khat zong abaan hawm dinga, bishopte kungah no kelnguoi ching nahi uhi, na kelnguoite uh kisapna thei siem un chi etsahna ahi.

 

Khatveiteng bishopte amasa a, khatveiteng anukhia ua, apeilate atawsawn uhi achi hi.

Kikup hun sungin, ahing khuolzin mipite toh zong akimu dinga, bishopte, siempute leh ngahnu siengthote zong akimupi ding hi.

Kikup sunga thu lui ding thupi pen ahileh, tuisawpna tangsa josie in pawlpi sungah bang mawpuohna leh tavuon inei uoi chi, tam ahi ding hi.

Tami kikupkhawmna zani, Nipi Ni in akipanta a, Siengtho Peter Biehinnpi ah Mass toh akipanta hi.

Pope in bishopte kungah, na gam, na diocese chiet na tun chiengun tamteng naki kum un achi dinga, October 17 in kikupna avengta ding hi.

Kikupna thumvei vela om dinga, October ha kum 2023 in kikupna josie aveng pan ding hi.

Gam tuomtuom ah kikupna aki nei dinga, kikupna josie aven jo in, thutannateng Rome akitu kia ding hi. Mipi ngaidan aki ngaina mama hi.

 

 

Pope leh biehna pawlpi tuomtuom lamkaite’n coloseum ah thu ngen uh

 

Biehna tuomtuom lamkaite leh Pope Francis in Rome Khuopi a Coloseum ah thungetna amangton ua, leitung kilem nadinga 35 vei akimanna ahita hi. Pawlpi tuomtuom kisuhhalna a lamkai Siempupi Batholomew zong apanga hi. Tana thungetna ahileh Sant Egidio kichi kipawlna khat in vai asuttuo uh ahi.

 

Tamna thungetna ah politics lamkaite zong apang ua, Italy gam Prime Minister, Pu Mario Draghi leh Germany kumpinu, Pi Angela Merkel zong apang uhi.

 

Khristien lamkai tuomtuom zong apang ua, leitunga kilemna atun thei nading leh leitung mite unau sanggam a aop thei nadingin thu angenton uhi.

 

Siempupi Batholomew 

“Kilemna Pasian pan a imu thei nadingun thu ngen vai. Leitunga kimudana leh phuba lahna aven nading inzong Pasian kungah ngen chiet vai.”

 

 

 

Thunget jo in Pope leh lamkaite’n Coloseum paam a om pawlpi lamkai dangte akimupi uhi. Ahing pang lah ah Musolmante lamkai siempupi Imam Al-Azhar, Ahmad Al-Tayyeb  zong pope gei ah ato uhi.

 

Ama hun akipieh laitah in Pope lamkaite achiel a, azong atawh a, biehna tuomtuom kikal a kilemna leh kitheituona aop nadingin ngetna anei hi. Mihing lungtang khu gal satna’n neisih vai in, gal khat ven nadingin gal sat nawnsih vai achi hi.

 

 

 

 

POPE FRANCIS

Tulai tah a leitung tulmaw pen ahileh anntang tuibuuh ma ahia, anela atalate khuotuo ding ahi tualeh thudih thuman toh na sep ding, vaccine kiching a hawm ding, tualeh thautang thauvui zua zong tawpsan vai.

Kilemna tun nading tungtangah Pi Sabera Ahmadi ngetna aneia, amanu ahileh Afghanistan pan hing tai toh ahi.

SABERA AHMADI

 

“I maban uhi, sil thaangzahte leh huoiham mite khut ah omsahsih va ui, amahaw leh amahaw kikhuolte piesih vai. I malam uhi numei pasal hington ngapte khut ah omzaw heh.”

Tuajo in naupang hon khat tua lamkaite ngetna lai hawm la dingin maidaw tungah ava kaita uhi. Leitung kisiet bawlna ah naupangte’n athuohla pen uhi chi etsahna ahi.

Siempupi Bartholomew in thupha piehna nukhia apie a, tuajo in lamkaite khat leh kilem etsahna akipie uhi.